Απώλεια της εγκυμοσύνης

Η απώλεια της εγκυμοσύνης είναι ένας όρος ομπρέλα για το θάνατο ενός εμβρύου ή νεογνού πριν την 21η ημέρα της ζωής και επηρεάζει σημαντικό αριθμό γονέων. Εκτιμάται ότι το 20 με 50% όλων των εγκυμοσύνων καταλήγουν σε αποβολή πριν από τις 20 εβδομάδες κύησης. Επιπλέον, περίπου 1-2 στις 100 γεννήσεις στις χώρες του δυτικού κόσμου είναι θνησιγενείς. Η επαναλαμβανόμενη απώλεια εγκυμοσύνης, που ορίζεται ως δύο ή περισσότερες διαδοχικές αποβολές, εμφανίζεται σε περίπου 5% των ζευγαριών.

Ο Eric Erikson κατέδειξε την επίλυση στο στάδιο της παραγωγικότητας έναντι της στασιμότητας ως ένα κρίσιμο σημείο ανάπτυξης στην ενήλικη ζωή του ανθρώπου. Σε εκείνη την ηλικιακή φάση κύριο καθήκον ενός ανθρώπου είναι να αναπτύξει τρόπους για να συνεισφέρει στην κοινωνία και να καθοδηγήσει την επόμενη γενιά. Ο καλύτερος τρόπος για να συμβεί αυτό είναι να γίνει κάποιος γονέας. Όταν όμως μια γυναίκα χάσει το παιδί που κυοφορεί θα νιώσει βαθιά θλίψη, απογοήτευση και συναισθηματική αναστάτωση.

Στη Δυτική κοινωνία, η απώλεια εγκυμοσύνης δεν θεωρείται δικαιολογημένος τύπος απώλειας και η έκφραση των συναισθημάτων για την θλίψη, που προκαλείται από την απώλεια αυτή θεωρείται ταμπού. Η απουσία πολιτισμικά καθορισμένων και αποδεκτών τελετουργιών πένθους για την απώλεια μιας εγκυμοσύνης αφήνει τους γονείς να αισθάνονται σαν να μην έχουν δικαίωμα να θρηνούν. Η οικογένεια και οι φίλοι προσπαθούν να απαλύνουν τη θλίψη των γονέων με δηλώσεις όπως, «Δεν ήταν για να γίνει», «να σκέφτεστε μόνο θετικά» ή απλά να «χαλαρώσετε». Τέτοιες παρατηρήσεις, ωστόσο, είναι σαν να σκοπεύουν να ελαχιστοποιήσουν ή να αρνηθούν στους γονείς την εμπειρία της θλίψης.

Οι αντιδράσεις πένθους που έχουν οι γονείς που έχουν βιώσει μια απώλεια εγκυμοσύνης διαφέρουν σε κάποια σημεία σε σχέση με κάποιο άλλο είδος απώλειας. Οι γονείς συχνά αναφέρουν ένα επίμονο και έντονο αίσθημα ενοχής, ένα αίσθημα αμφιθυμίας προς την εγκυμοσύνη που μπορεί να επηρεάσει τη διαδικασία του πένθους και τα αισθήματα της ενοχής. Επιπλέον, κατηγορούν συχνά τον εαυτό τους και νιώθουν πως έχουν κάνει κάτι λάθος (π.χ. κάπνισμα ή τζόκινγκ κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης), κάτι που μπορεί να παρατείνει τη διαδικασία του πένθους. Μια άλλη συγκεκριμένη πτυχή της απώλειας εγκυμοσύνης είναι οι επιπτώσεις της στην ταυτότητα μιας γυναίκας, συμπεριλαμβανομένης της απώλειας της ταυτότητάς της ως εγκύου ή ως μητέρας. Επιπλέον, οι γυναίκες μπορεί να αισθάνονται ότι το σώμα τους της έχει απογοητεύσει ή ότι η θηλυκότητά τους έχει υπονομευθεί. Μερικές γυναίκες αισθάνεται ζήλεια προς άλλους ανθρώπους που έχουν παιδιά και αποφεύγουν συχνά την επαφή μαζί τους, κάτι που σταδιακά τις οδηγεί σε κοινωνική απομόνωση.

Σκέψεις και συμπεριφορές που αναπτύσσονται στις γυναίκες:

Κάποιες τυπικές σκέψεις και συμπεριφορές που αναπτύσσουν οι γυναίκες με πολλαπλές απώλειες εγκυμοσύνης είναι οι εξής: Οι γυναίκες αυτές πιστεύουν ότι μια γυναίκα που παντρεύεται αλλά δεν έχει μωρό δεν είναι ένας ώριμος ενήλικας. Θεωρούν ότι οι άνθρωποι που έχουν παιδιά είναι ευτυχισμένοι, ενώ οι άνθρωποι που δεν έχουν παιδιά είναι δυστυχισμένοι. Βιώνουν αισθήματα ενοχής πιστεύοντας πως έχουν σκοτώσει τα έμβρυα τους μέσα στην μήτρα. Επιπροσθέτως, είναι γεμάτες ανησυχία για το μέλλον και για το πόσο καιρό θα διαρκέσει η τωρινή τους κατάσταση. Νιώθουν αβεβαιότητα για το καθετί που κάνουν στην καθημερινότητά τους σχετικά με το αν είναι καλό ή κακό για την επόμενη εγκυμοσύνη τους. Χάνουν πολλές ευκαιρίες τη διασκέδασή τους, επειδή αποφεύγουν χώρους όπου υπάρχουν πολλά παιδιά με τους γονείς τους. Συχνά αποφεύγουν τις συγκεντρώσεις συγγενών κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών διακοπών ή των γιορτών, ή των συναθροίσεων συνομηλίκων τους. Οι γυναίκες αυτές και οι σύζυγοι τους είναι πιθανό να παραβλέψουν την κόπωση και την εξάντληση που μπορεί να βιώσουν. Τέλος, πολλές γυναίκες δεν συνειδητοποιούν ότι το αυτό που έχουν εκείνες στο μυαλό τους σχετικά με το να αποκτήσει κανείς παιδί μπορεί να απέχει πολύ από αυτό που πιστεύει ο σύζυγος.

Πως μπορεί να βοηθήσει η Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Θεραπεία

H Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Θεραπεία μπορεί να βοηθήσει τις γυναίκες που έχουν βιώσει απώλεια εγκυμοσύνης να κατανοήσουν τη σημασία της εγκυμοσύνης για εκείνες, να αναδομήσουν δυσλειτουργικές πεποιθήσεις για τον εαυτό τους ή για το μέλλον που προκλήθηκαν από την απώλεια εγκυμοσύνης, να δεσμευτούν σε λειτουργικές συμπεριφορές που θα εμποδίσουν τυχόν ψυχολογικές δυσκολίες και να επιτύχουν ένα επίπεδο αποδοχής.

Ο θεραπευτής της είναι εκεί για να ακούσει τις ιστορίες των ζευγαριών που βίωσαν την απώλεια εγκυμοσύνης. Τις ιστορίες μητέρων που περπατούν με έναν νεκρό μωρό μέσα τους, νιώθοντας σαν ανθρώπινο φέρετρο. Τις ιστορίες γονέων που έρχονται αντιμέτωποι με τη δύσκολη απόφαση για το αν θα τερματίσουν μια επιθυμητή εγκυμοσύνη λόγω διάγνωσης εμβρυϊκής ανωμαλίας και, της μητέρας, που αφού αποφάσισε να τερματίσει την εγκυμοσύνη, βλέπει να εγχέεται μια χημική ένωση που θα σταματήσει την καρδιά ενός μωρού, που θα έκανε τα πάντα για να το προστατεύσει. Τις ιστορίες γυναικών που υποφέρουν από επαναλαμβανόμενες απώλειες εγκυμοσύνης, επεμβατικές ιατρικές διαδικασίες και φόβο για τις απώλειές τους. Αυτές είναι φυσικά τρομερές ιστορίες θλίψης, τραύματος και απώλειας, και ο θεραπευτής είναι εκεί για να βοηθήσει και να κρατήσει την ένταση αυτών των συναισθημάτων. Ωστόσο, αν κάποιος ακούσει πιο προσεκτικά, αυτές δεν είναι μόνο ιστορίες απώλειας, είναι επίσης ιστορίες αγάπης. Η ικανότητα της θλίψης ενός γονέα είναι επίσης και η ικανότητά του να αγαπάει ένα παιδί που ποτέ δεν ήξερε ή θα έχει την ευκαιρία να συναντήσει. Στην ουσία όταν επεξεργάζεται κανείς την απώλεια εγκυμοσύνης, έχει επίσης την ευκαριία να παρακολουθήσει τους πρωταρχικούς και διαρκούς δεσμούς προσκόλλησης ενός γονέα στην πιο ακατέργαστη μορφή που μπορεί να φανταστεί. Για να βοηθήσει ο θεραπευτής να θεραπευτούν οι πληγές της απώλειας, μαρτυρεί όχι μόνο τη θλίψη του ανθρώπου αλλά και την αγάπη του γονέα. Αυτό ίσως να είναι και το σημαντικότερο που θα πρέπει να επικοινωνείται στους γονείς που έχουν βιώσει αυτή την αναπάντεχη και οδυνηρή απώλεια.